Wat is de oorzaak van slaapwandelen?

Ben je ooit in je bed in slaap gevallen en wakker geworden op de bank in de woonkamer? Of ben je misschien wakker geworden met mysterieuze kruimels die over je pyjama zijn gestrooid, zonder dat je je een midnight snack herinnert? Als dat zo is, ben je misschien wel iemand die slaapwandelt. In dit artikel lees je over de (mogelijke) oorzaak van slaapwandelen.

Zo’n 1,5% van de volwassen mensen heeft tenminste één keer in hun leven te maken gehad met slaapwandelen. Het aantal gevallen ligt bij kinderen een stukje hoger, maar toch zijn er ook nog volwassenen die slaapwandelen.

Maar waar komt slaapwandelen nou door? Slaapwandelen (of somnambulisme) kan worden veroorzaakt door medicijnen, genetica of gezondheidsproblemen.

Je leest hier wat we weten over waarom sommige mensen slaapwandelen.

Wat is slaapwandelen?

Slaapwandelen is een slaapstoornis die optreedt in het diepste deel van je non-remslaap (NREM-slaap). Slaapwandelen treedt meestal op binnen één tot twee uur na het in slaap vallen.

Je kunt van alles meemaken doen tijdens een slaapwandeling, zoals rechtop zitten, rondlopen en zelfs gewone activiteiten uitvoeren. En dat allemaal terwijl je slaapt: je ogen zijn open, maar je bent eigenlijk nog in een diepe slaap.

Wat veroorzaakt slaapwandelen?

Slaapwandelen is vaker voorkomend bij kinderen dan bij volwassenen. Meestal in je tienerjaren ontgroei je het wel. Maar niet iedereen stopt met slaapwandelen als ze eenmaal volwassen zijn. Hoewel het zeldzaam is (die 1,5%), kunnen sommige mensen slaapwandelen in hun volwassen jaren.

Slaaponderzoekers hebben verschillende gezondheidsproblemen en activiteiten onderzocht en bevonden, waarvan bekend is dat ze slaapwandelen veroorzaken. Slaapwandelen komt soms voor in gezinnen en is soms ook erfelijk.

Genetisch

Slaapwandelen kan een genetische component hebben, waarbij het vaker voorkomt bij mensen met een familiegeschiedenis van slaapwandelen. Onderzoek heeft aangetoond dat bepaalde genetische variaties verband kunnen houden met een verhoogd risico op slaapwandelen.

Leeftijd en ontwikkeling

Slaapwandelen komt het meest voor bij kinderen, met een piekincidentie in de leeftijdsgroep van 4-8 jaar. Naarmate kinderen ouder worden, neemt de frequentie van slaapwandelen meestal af. Bij volwassenen kan slaapwandelen echter ook voorkomen, zij het minder vaak.

Slaaptekort en stress

Een gebrek aan slaap kan slaapwandelen triggeren of verergeren. Het niet krijgen van voldoende rust kan het natuurlijke slaappatroon verstoren en de kans op slaapwandelen vergroten. Daarnaast kunnen hoge niveaus van stress en emotionele spanning ook bijdragen aan het optreden van slaapwandelen.

Medicatie en medische aandoeningen

Bepaalde medicijnen, zoals slaapmiddelen, antipsychotica en bepaalde antidepressiva, kunnen het risico op slaapwandelen verhogen. Bovendien kunnen medische aandoeningen, zoals slaapapneu, restless legs syndrome (RLS) en nachtelijke epileptische aanvallen, geassocieerd worden met slaapwandelen.

Omgaan met slaapwandelen

Creëer een veilige slaapomgeving

Zorg ervoor dat de slaapkamer vrij is van potentieel gevaarlijke objecten. Verwijder obstakels, sluit ramen en deuren goed af en installeer eventueel een traphekje als je op een hogere verdieping slaapt. Dit helpt om mogelijke verwondingen te voorkomen als je tijdens het slaapwandelen rondloopt.

Een regelmatig slaapritueel

Het hebben van een consistent slaapritueel kan helpen om slaapwandelen te verminderen. Creëer een ontspannende routine voor het slapengaan, zoals het nemen van een warm bad, het lezen van een boek of het luisteren naar rustgevende muziek. Dit helpt je lichaam en geest voor te bereiden op een goede nachtrust.

Stressmanagement

Het verminderen van stress kan een positieve invloed hebben op het voorkomen van slaapwandelen. Probeer stressverlagende activiteiten toe te voegen aan je dagelijkse routine, zoals meditatie, ademhalingsoefeningen, yoga of lichaamsbeweging. Dit kan helpen om je geest te kalmeren en een diepere slaap te bevorderen.

Raadpleeg een specialist

Als slaapwandelen regelmatig voorkomt en je dagelijks functioneren beïnvloedt, is het raadzaam om een arts of een slaapspecialist te raadplegen. Ze kunnen onderliggende medische aandoeningen identificeren en behandelen, en indien nodig aanvullende diagnostische tests uitvoeren.

Tips voor het omgaan met slaapwandelaars

Blijf Rustig

Als je getuige bent van iemand die slaapwandelt, blijf dan rustig en probeer ze voorzichtig terug te begeleiden naar bed. Het is belangrijk om ze niet bruusk wakker te maken, omdat dit verwarring en desoriëntatie kan veroorzaken.

Zorg voor veiligheid

Zorg ervoor dat de omgeving veilig is voor de slaapwandelaar. Verwijder eventuele objecten of obstakels die tot letsel kunnen leiden. Sluit ook ramen en deuren goed af om te voorkomen dat de slaapwandelaar de woning verlaat.

Stuur de slaapwandelaar zachtjes terug

Begeleid de slaapwandelaar voorzichtig terug naar bed door rustig tegen ze te praten en ze zachtjes te sturen. Gebruik een kalme, geruststellende stem en vermijd harde geluiden of fel licht, omdat dit de slaapwandelaar kan verstoren.

Voorkom onnodige stimulatie

Minimaliseer prikkels die de slaapwandelaar kunnen stimuleren of wakker maken. Houd de omgeving rustig en vermijd felle lichten of luide geluiden. Hierdoor kan de slaapwandelaar gemakkelijker terugkeren naar een diepere slaap.

Informeer huisgenoten/medebewoners

Als je samenwoont met een slaapwandelaar, informeer dan je huisgenoten of medebewoners over het slaapwandelgedrag. Dit helpt hen om te begrijpen wat er gebeurt en om samen te werken aan een veilige omgeving voor de slaapwandelaar.